ساتین : سرزمین کهن نام یک مجموعه تلویزیونی ایرانی میباشد که به بررسی وقایع تاریخ سیاسی-اجتماعی ایران از سال ۱۳۲۰ تا پیروزی انقلاب اسلامی در بستر زندگی پسری نوجوان میپردازد. بنابر زمانبندی اعلامشده، پخش سریال قرار بود ۵ دی ۱۳۹۲ از شبکه سه انجام شود که به دلیل بازنگری در پوشش بازیگران زن و همچنین نارضایتی مسئولان صدا و سیما از کمرنگ بودن نقش جریانات اسلامی در پیروزی انقلاب ۱۳۵۷، پخش این مجموع با تاخیر روبرو شد تا برخی صحنههای آن مجدد فیلمبرداری شود.
داستان در خصوص زندگی پسر نوجوانی به نام «رهی» میباشد که در اثر بمباران هواپیماهای متفقین در خلال اشغال ایران در جنگ جهانی دوم، کلیه اعضای خانواده وی کشته میشود و وی ناچار به ادامه زندگی در خانوادهای با گرایشهای تودهای میشود. اما چندسال پس از ورود رهی به این خانه، نهضت ملیشدن نفت به رهبری دکتر مصدق زمام امور کشور را در اختیار میگیرد و …
کارگردان: کمال تبریزی
نویسنده: علیرضا طالبزاده
بازیگران: شهاب حسینی٬ محمدرضا فروتن٬ نیکی کریمی٬ شبنم قلی خانی ٬ ثریا قاسمی، پرویز پورحسینی، حسین محجوب، الهام حمیدی، فرهاد قائمیان. هنگامه قاضیانی، امیر آقایی، حسن پورشیرازی، جعفر دهقان، جواد عزتی، سیامک ادیب، بیتا فرهی، پژمان بازغی، فرشته صدر عرفائی، میترا حجار، رضا کیانیان، علی شادمان .
پنجم دی ماه امسال مخاطبان سیما منتظر پخش سریال تاریخی سرزمین کهن از شبکه سه سیما بودند اما این سریال با توضیحی مبهم از جدول پخش سیما حذف شد. طبق اطلاعات به دست آمده «حجاب بازیگران» یکی از مهم ترین مشکلات سریال برای پخش بوده است.
در طول سال های اخیر با بروز حساسیت های فراوان از سوی برخی رسانه ها و همچنین مراکز نظارتی همچون: «شورای نظارت بر صدا و سیما» نسبت به وضعیت حجاب زنان بازیگر در تلویزیون، برنامه سازان و مدیران سیما بسیار محتاط شده و تلاش می کنند با رعایت ضوابط مربوط به پوشش بانوان، به گونه ای عمل کنند که با انتقاد مواجه نشوند. در آخرین مورد و هنگام پخش سریال «کلاه پهلوی» اعتراض های فراوانی نسبت به حجاب بازیگران زن این سریال صورت گرفت و برخی سایت های خبری با اغراق در این زمینه، مسوولان سیما را در موقعیتی سخت و خطیر قرار دادند.
حالا این مساله باعث شده تا سریال سرزمین کهن مورد بازبینی های شدید و سخت قرار گیرد و هر آنچه که ممکن است در حجاب و لباس بانوان سریال مشکل ساز شود، به کمک «جلوه های ویژه رایانه ای» حذف و اصلاح شود. این همان تکنیکی است که در سال های اخیر نیز بارها درخصوص سریال ها و فیلم های خارجی به کار گرفته شده و برای بسیاری از بازیگران زن این آثار که فاقد پوشش مناسب! بودند، لباسی پوشیده طراحی شده است.
مشکلات محتوایی در سریال سرزمین کهن
البته مشکل این سریال صرفا بحث پوشش و حجاب نیست بلکه از نظر محتوایی نیز از نظر مسوولان سیما سریال دچار نکاتی است که نیاز به اصلاح جدی دارد و از حدود یک سال قبل این اصلاحات در حال انجام است و البته هنوز به نتیجه نهایی نرسیده است.
نکته حساسیت برانگیز این سریال در قصه آن نهفته است. شخصیت اصلی این سریال نوجوانی به نام «رهی» است که پس از بمباران خانه اشان توسط متفقین و مرگ اعضای خانواده، وارد یک خانواده شده و زندگی اش را در آنجا ادامه می دهد. این خانواده گرایش های توده ای دارند و «علیرضا طالب زاده» نویسنده سریال با به کارگیری این تمهید تلاش کرده تا حوادث سیاسی این مقطع تا سقوط دولت دکتر مصدق را از زاویه دید این خانواده به تصویر بکشد. ظاهرا نحوه رویکرد سازندگان سریال به دکتر مصدق و جریان ملی شدن صنعت نفت با دیدگاه فعلی مسوولان سیما تفاوت هایی جدی دارد و به همین دلیل از سازندگان سریال خواسته شده تا این بخش از داستان تعدیل شود.
از طرف دیگر در فاز دوم این سریال، «رهی» وارد یک خانواده درباری و سلطنت طلب می شود که این بخش از داستان نیز با انتقادهایی جدی مواجه شده است.
شخصیت «رهی» که در مقطعی از داستان تا پایان نقش وی توسط «شهاب حسینی» ایفاء می شود، در فاز سوم سریال وارد یک خانواده انقلابی می شود و داستان تا پایان در همین خانواده باقی می ماند و به وقایع انقلاب سال ۱۳۵۷ می رسد.
طبق اطلاعات به دست آمده، یکی از انتقادهای جدی مسوولان فعلی سیما به سازندگان سریال، کمرنگ بودن نقش جریان های اسلامی در شکل گیری انقلاب سال ۵۷ در این سریال و اهمیت دادن بیش از حد به جریان هایی فرعی همچون: سازمان منافقین (مجاهدین سابق)، توده ای ها، ملی گراها و… در مبارزه با رژیم پهلوی است. حتی شنیده می شود با دستور مسوولان سیما، دست اندرکاران سریال مشغول ضبط قسمت هایی جدید برای اضافه کردن به داستان هستند تا حساسیت های احتمالی درباره این سریال به حداقل برسد. در حال حاضر نیز طبق اعلام تهیه کننده سریال، در مرحله اول صرفا ۲۲ قسمت سریال پخش خواهد شد و احتمالا پخش ادامه قسمت های آن به زمانی دیگر موکول خواهد شد که هدف از این فاصله گذاری میان پخش دو قسمت، به دست آوردن زمان جهت انجام اصلاحات مورد نیاز و تصویربرداری احتمالی مجدد می باشد.
نکته جالب توجه این است که تمامی این اتفاق ها در شرایطی رُخ می دهد که در طول ساخت این سریال «ناظر کیفی» در سر صحنه سریال حضور داشته و قاعدتا نباید صحنه هایی مقابل دوربین می رفته که از نظر حجاب و پوشش و یا مسائل محتوایی مورد تایید مسوولان نباشد. اعمال این اصلاحات نیز هزینه های سنگینی را در طول یک سال گذشته بر این سریال تحمیل کرده که البته از محل بیت المال پرداخت خواهد شد.
۲۶ دی ماه امسال آخرین تاریخ برای پخش سریال سرزمین کهن از شبکه سه سیما خواهد بود اما ممکن است این تاریخ نیز دچار تغییراتی شود.